Antependium

Protestantse gemeente

te Mijnsheerenland

Welkom Even voorstellen Wegwijzer Activiteiten Contact

Door particulieren uit onze gemeente is aan mevrouw Th. P. W, Scheffelaar Klots-Schmid uit Leiden opdracht gegeven tot het ontwerpen en borduren van een volledig stel antependia, die bij het gereedkomen van de restauratie van de Dorpskerk aan de kerkrentmeesters als geschenk zijn aangeboden.

Achtereenvolgens zullen we de vier antependia aan de hand van de gang van het kerkelijk jaar, welke in onze kerk gevolgd wordt, bespreken.

Het kerkelijk jaar begint op de eerste adventzondag. In de vier weken voor het Kerstfeest bereid de gemeente zich voor in prediking, lied en gebed. Dit wordt nu zichtbaar onderstreept door het PAARSE antependium. Paars is een doffe kleur, het is de kleur van inkeer en verwachting. Op het kleed is een grote dubbele cirkel aangebracht, voorstellende de kosmos. In de kosmos is de aarde aangegeven.

Het geheel wordt overheerst door een kruis met in het hart een wit lam dat met zijn voeten op de aarde staat. In woorden zou het samen gevat kunnen worden met de uitroep van Johannes ,,Zie het Lam Gods dat de zonde des wereld wegneemt''. Na de advent volgt het Kerstfeest. Grote blijdschap in de gemeente.

De prediking krijgt een ander accent, wat ook door het antependium wordt onderstreept. Het paars is vervangen door het WIT. Wit is de kleur van de vreugde. Het wil ook uitdrukken dat de mens volkomen is uitgeschakeld en alles van de Here God moet verwachten. Dit wordt nog beklemtoond door de A & O (Alpha en Omega) welk centraal zijn aangebracht. Het wil zeggen dat Jezus in zijn volkomen reinheid de eerste en de laatste, het begin en het einde van alles is.

Als randversiering ziet U sterren. Vele malen in oud- en nieuwstestament wordt de ster gebruikt als symbool voor Christus. Worden de Wijzen uit het Oosten niet geleid door de ster? Verder ziet U zes vleugels, waarmee de Engelen worden aangeduid. Zowel met Kerstmis als met Pasen komen de Engelen als boodschappers uit de Hemel. Ook in het boek Openbaringen zijn de Engelen een grote rol toebedeeld.

Van Kerstmis tot aan de eerste lijdenszondag ligt het GROENE antependium, welke als laatste zal worden besproken.

Tijdens de lijdenstijd worden wij door liturgie, prediking en antependium weer bepaald tot boete en inkeer. Vandaar ook de terugkeer van het PAARS. Ook voor deze periode onderstreept de uitbeelding van het lam de prediking van de profetie van Jesaja: “Als een schaap is Hij ter slachting geleid.” In deze tijd volgen wij Jezus tocht op de Via Dolorosa en aanvaarden het ene en volkomen offer van Jezus Christus?

Nadat het lijdensevangelie zijn climax heeft bereikt op Goede Vrijdag,

klinkt het op de Paasmorgen: “zie de Heer is waarlijk op gestaan !'' Voorwaar groot nieuws voor de gemeente. Zoals met Kerstmis is ook nu het paars weer vervangen door het WIT. Ook met Pasen verkondigt Jezus nu zijn reinheid: “Zie Ik ben de Alpha en Omega, het Begin en het Einde. Ik maak alle dingen nieuw”. In de tijd na Pasen verschijnt Jezus telkens weer aan zijn beminden. Juist in dit Evangeliegedeelte zien wij nadrukkelijk hoe Hij mensen opzoekt die helemaal niet meer op Hem rekenen. Het is daarom ook juist, om in deze tijd tot aan Pinksteren, het witte kleed te laten liggen.

Met Pinksteren wordt de gemeente in vuur gezet. Het RODE antependium tekent dit. Rood is de kleur van het leven uit de Geest, de vurigheid van het geloof. het getuigenis des noods tot aan het martelaarschap toe. De Heilige Geest wordt verder uitgebeeld door een duif, nederdalende uit de Hemel en tongen als van vuur, Bijbelse schetsen dus. Onderaan zijn korenaren aangebracht. Ze stellen voor de gemeente waarop de Heilige Geest is uitgestort. Het is het koren, dat door de Geest rijp gemaakt wordt voor de oogst. Dan volgt het z.g. feestloze tijdperk. In deze tijd komt het Evangelie in al zijn mogelijke facetten aan de orde, van geschiedenis tot profetie toe, en hiertussen staat de gemeente van nu. Deze veelzijdige prediking wordt begeleid door het GROEN van het antependium. Groen is de kleur van de lente en de zomer, het is de kleur van het leven. De gemeente leeft en groeit terwijl het daarvoor tijd is, wachtend op haar Heer wanneer hij de oogst komt binnenhalen.

Op de groene ondergrond heeft de kunstenares het Christus monogram aangebracht. Hierbij zijn X en de P dooreen gewerkt, het zijn de eerste letters van het Griekse woord xpieoe, wat vertaald in het Nederlands betekent, Christus. Christus staat centraal omgeven door korenaren en druiventrossen. uitbeeldend het lichaam van Christus.

Als het goed is, staat voor de gemeente in het groeien en toenemen van haar geloof Christus centraal in brood en wijn.

Tot slot nog even het verband tussen het antependium op avondmaalstafel en de linten aan de kansel. Door kleur en symbool komt hierin tot uitdrukking de eenheid tussen verkondiging van het Evangelie en de viering van het avondmaal. De linten nemen geen dominerende plaats in, het zijn alleen maar twee strepen. Ze willen het gesproken woord alleen maar onderstrepen. “Het geloof is uit het gehoor”. Maar wanneer wij geloven en ons het eigendom weten van Jezus, dan verlangen wij ook naar Zijn zichtbare gemeenschap in het Avondmaal, wat Hij zelf aan ons gegeven heeft. De linten zijn ook een heenwijzing naar het antependium op de avondmaalstafel. Wij hebben gezien dat de betekenis van de antependia gegrond is op de Heils feiten uit het nieuwe testament. Jezus geboorte, Jezus lijden en sterven. Jezus opstanding en hemelvaart. Uitstorting van de Heilige Geest en de verwachting van de gemeente op Jezus wederkomst.

Dat ook deze stille getuigen mogen medewerken, om de levende getuigen, de levende stenen waaruit Gods kerk is opgebouwd, te versterken in het geloof .