Protestantse gemeente
te Mijnsheerenland
In de jaren '60 werd de Laurentiuskerk gerestaureerd. Van deze restauratie waren weinig beelden beschikbaar.
In april 2014 kregen we onverwachts een fotoalbum van deze restauratie aangeboden. Oud onderwijzer dhr. Piet Quartel heeft de restauratie in beeld gebracht. Na het overlijden van zijn vrouw in 2013 (Piet Quartel overleed in 1998) kwam een neef bij het leegruimen van het huis dit album tegen en stelde het beschikbaar aan onze kerk.
Het album is HIER te bekijken. Eerst wordt steeds een pagina uit het album in z'n geheel getoond en daarna iedere foto afzonderlijk.
In het album zaten ook wat andere documenten, die hieronder door erop te
Klikken, te lezen zijn.
Tot standkoming
van de restauratie
Liturgie bij de
ingebruikname
Diverse documenten
Nog twee albums
Na dit eerste album, kwamen vrij snel daarna, nog twee albums van de restauratie boven water. Ze zijn afkomstig van onze oud organist Rinus Bijl en ons geschonken door zijn broer Jaap.
In deze albums gedetailleerde opnamen van de restauratie inclusief tekst en uitleg.
Foto's en tekst zijn HIER te zien en te lezen.
Restauratie's -
Adres
Kerkstraat 11
3271 BH Mijnsheerenland
Gebouwen
Foto's & publiciteit
Verslag vervanging leihaken kerkdak Laurentiuskerk te Mijnshee-
Ter inleiding
De aanleiding van de renovatie is de slijtage en breuk van de koperen leihaken waardoor er leien losraken. Het betreft de haakjes waarin de leien hangen en die in het dakbeschot getimmerd zijn. Aan het begin van het project heeft het restauratiearchitectenbureau ‘De Steunbeer’ uit Zierikzee een basisplan met een begroting van het werk gemaakt. Hiermee kon de subsidie aanvraag bij de provincie Zuid Holland worden ingediend. De door het bureau begrote aanneemsom voor het hele werk bedroeg ongeveer 166.000 euro. De provincie draagt voor 34 % bij in de kosten. Naast de aanvraag bij de provincie is ook nagegaan of andere instanties subsidie zouden kunnen verstrekken voor de renovatie. Hiertoe is een brochure aangevraagd bij de PKN.
De aanbesteding van de restauratie is onder begeleiding van Batenburg Bouwadvies uit Mijnsheerenland uitgevoerd. Er is uiteindelijk gekozen voor leidekkersbedrijf H.M. Engelberts uit Sleeuwijk. Dit bedrijf gaf vanaf het eerste contact blijk van een goede kennis van zaken over de bestaande Engelse leien. Ook kon het bedrijf zich vinden in het idee van hergebruik van de bestaande leien. Daarnaast lag door de economische manier van werken de prijs aanzienlijk lager dan bij de andere twee aanbieders. Zo kiest het bedrijf ervoor de leien op de steiger te sorteren en te beoordelen en niet eerst naar beneden te brengen.
De renovatie
De start van de renovatie was in de eerste week van september 2016. Allereerst heeft de steigerbouwer een steiger aan de zuidkant van het schip van de kerk gebouwd. De werkwijze die leidekkersbedrijf Engelberts hanteert is praktisch. Men haalt een vak leien af over de gehele breedte van het dak, beoordeelt en sorteert, en legt daarna de leien terug met vervanging van kapotte leien. Zo werkt men van de goot naar de nok. Aan het eind van iedere werkdag wordt het dak dichtgezet met een flexibele afdichtstrook tussen ‘oude’ en ‘nieuwe’ dakbedekking. Het herdekken van het dak aan de zuidkant is onder goede weersomstandigheden gebeurd, op een aantal dagen was het zelfs bijna te warm om op het dak te werken. De leien blijken geen 30 cm hoog te zijn maar 35 cm, de aannemer zorgt voor de leien met de goede maat. Het dakbeschot is in goede staat.
De veiligheidshaken, dat zijn de haken die gebruikt worden voor zekering bij werk op het dak, voldoen niet meer aan de eisen van de tijd. De leidekker stelt voor deze te vervangen door gecertificeerde haken. In de begroting is niet in deze vervanging voorzien en deze wijziging wordt aan de provincie ter goedkeuring voorgelegd. Op 14 september brengt de heer Tolboom van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed op ons verzoek een bezoek aan het werk. Eén van zijn bevindingen is dat de kwaliteit van de leien goed is, de beslissing om de leien te hergebruiken is een goede gebleken. De in kleine partijen aangevoerde nieuwe leien worden binnen de hekken van de steiger opgeslagen, er is geen aparte opslag nodig.
Bij het werk aan de zuidkant komt naar voren dat de loodloketten aan de muur naar de toren en de tussenmuur tussen koor en schip vervangen dienen te worden. De loodloketten zijn de loodstroken waarmee de overgang van muur naar dak afgedicht wordt. Het lood is te dun geworden om te hergebruiken. Ook het muurlood is dun en onvoldoende in de muur ingewerkt. Het is raadzaam dit gelijk mee te nemen omdat de voorzieningen er nu zijn en het relatief eenvoudig uitgevoerd kan worden. In de begroting is in beide werken niet voorzien en ook dit wordt bij de provincie gemeld. Verdeeld over de zuidkant worden een viertal zogenaamde monnikskappen aangebracht voor de beluchting van de kap. Ook wordt er een reparatie aan de goot uitgevoerd. De bliksemafleiding blijft intact, alleen de voetjes waarmee de beveiliging bevestigd is op het dak worden vervangen. Nadat het muurlood vervangen en ingevoegd is kan het werk aan de zuidkant worden opgeleverd en de steiger daar worden verwijderd.
Als het werk aan de zuidkant van het schip bijna klaar is, eind september, wordt de steiger rondom het koor van de kerk gebouwd. Bij het herdekken van het dak van het koor blijkt het keperlood ( het lood op de dakovergangen ) aan vervanging toe te zijn, het noklood kan gehandhaafd blijven evenals bij het schip van de kerk. Ook op het koordak komen een aantal monnikskappen voor de beluchting. Omdat de steiger er nu toch staat wordt ook de oude schoorsteen bij de consistorie opgeknapt. Het oude voegwerk wordt uitgeslepen en de schoorsteen wordt opnieuw gevoegd. Omdat de schoorsteen geen dienst meer doet wordt er een overstekende hardstenen afdekplaat bovenop gemetseld zodat de afwatering niet langs het voegwerk gaat.
Voor de laatste fase van de renovatie wordt er een steiger aan de noordkant opgebouwd om het dak van het schip van de kerk aan de noordkant te herdekken. Ook hier worden de loodloketten en het muurlood vervangen, het muurlood wordt ook hier dieper in de muur ingewerkt. Het dak aan de noordkant is bedekt met een laagje mos. Na het dekken van iedere strook wordt dit mos van de leien gebezemd met een ruwe bezem. Aan de goot van het schip aan de noordzijde worden ter reparatie 2 naden gesoldeerd. Ook aan de noordkant worden een aantal monnikskappen aangebracht. In deze zaken was voorzien in het basisplan. Na afloop worden de goten schoongemaakt. Op 17 november 2016 wordt het dak opgeleverd. Het percentage vervangen leien komt uit op ruim 11%. We kijken terug op een goed verlopen renovatie door H.M. Engelberts b.v. leidekkersbedrijf uit Sleeuwijk onder de begeleiding van Batenburg Bouwadvies uit Mijnsheerenland.
Tot slot; een financieel overzicht
De renovatie is mogelijk gemaakt door een bijdrage van de volgende instanties:
-
De provincie Zuid Holland draagt voor ongeveer 34% bij in de werkelijke kosten van de renovatie, deze werkelijke kosten zijn lager dan begroot.
Daarnaast waren er door onze penningmeester 2 instanties aangeschreven die een kans boden op financiële ondersteuning:
(Klik op het logo voor meer info over de provincie Zuid-
-
Deze stichting is in 1936 opgericht door Mr. K.P. van der Mandele en zijn echtgenote
H.S.M van der Mandele -
(Klik op het logo voor meer info over deze stichting)
-
De Maatschappij van Welstand is een vereniging die tot doel heeft het protestantisme
te ondersteunen. Dat doet ze sinds de oprichting van de Maatschappij in 1822 door
de Hilvarenbeekse predikant Jacob van Heusden. Voor kerkelijke gemeenten, organisaties
en personen zijn subsidies beschikbaar. Als verpachter van landbouwgrond is de Maatschappij
van Welstand tegenwoordig nauw betrokken bij de leefbaarheid op het platteland en
bij de landbouw in het bijzonder. Trouw aan haar beginselen zet de Maatschappij van
Welstand ook nog steeds actief haar mogelijkheden in om plaatsen te behouden waar
mensen hun geloof kunnen belijden en in de praktijk kunnen brengen. De Maatschappij
van Welstand doneert 11.000,-
(Klik op het logo voor meer info over deze stichting)
We zijn als kerkrentmeesters erg blij met en dankbaar voor deze ondersteuning.
Meer foto's zijn HIER te zien.
Om onze mooie kerk ook in de toekomst te kunnen bewaren is het comité Dak voor het Dorp opgericht.
